Podstawa prawna

W związku z nowelizacją Ustawy o systemie oświaty (z dnia 19 marca 2009 roku) określono warunki, którym rodzice muszą sprostać, aby uzyskać zgodę na realizację spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą. Nowelizacja ustawy zmieniła też status szkół w systemie edukacji domowej, które nie są rejonowymi dla danego dziecka. Wcześniej jedynie szkoły rejonowe mogły spełniać zadanie nadzoru nad uczniami realizującymi obowiązek szkolny w formie nauki poza szkołą. Obecnie każda szkoła, której dyrektor na prośbę rodzica wyrazi zgodę na taką formę, może włączyć dziecko w poczet swoich uczniów.

Nieprzekraczalny termin, do którego rodzic winien dopełnić poniżej wymienionych formalności w szkole, to dzień 31 maja roku kalendarzowego, w którym dziecko będzie zapisane do szkoły. Dokumenty, które składa rodzic to:

1. Wniosek o wydanie zezwolenia na spełnianie obowiązku szkolnego w formie „nauki poza szkołą”;

2. Opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej z zaznaczeniem formy edukacji;

3. Oświadczenie rodziców o zapewnienie dziecku warunków umożliwiających realizację podstawy programowej, która obowiązuje na danym etapie kształcenia; 4. Zobowiązanie rodziców o przystąpienie w danym roku szkolnym dziecka do egzaminów klasyfikacyjnych.

Dyrektor udziela zezwolenia w drodze decyzji administracyjnej. Rodzice, którzy nie zgadzają się z decyzją dyrektora mogą odwołać się do kuratora oświaty wykonującego zadania nadzoru pedagogicznego nad placówkami oświatowymi, właściwego dla obszaru danej szkoły.

Obowiązek przygotowania dziecka do egzaminów klasyfikacyjnych spoczywa na rodzicach. Zobowiązani są dostosować przygotowania do wyznaczonego przez szkołę terminu egzaminów.

"Nigdy nie dopuściłem do tego, żeby szkoła przeszkadzała mi w kształceniu się" Mark Twain

Czym jest edukacja domowa? (ang. „homeschooling”)

Edukacja domowa to rodzaj kształcenia, w którym dziecko nie uczęszcza do przedszkola lub szkoły, a odpowiedzialność za nauczanie przejmują rodzice lub prawni opiekunowie.

Do nich należy zorganizowanie i przebieg nauczania domowego (w języku prawnym zwanego „nauką poza szkołą”) poprzez podpisanie stosownych dokumentów ze szkołą lub przedszkolem, które będą pełniły nadzór nad realizacją podstawy programowej przez ucznia oraz nauczanie dziecka. Do rodziców/opiekunów prawnych należy poprowadzenie dziecka w edukacji na podstawie odpowiednich programów nauczania, przy zastosowaniu dobranych do wieku i możliwości dziecka metod i środków dydaktycznych.

Edukacji domowej towarzyszyć mogą dodatkowe zajęcia z tzw. puli zajęć pozalekcyjnych w szkole, do której dziecko jest zapisane lub w innych ośrodkach kształcenia i rozwoju. Uczęszczanie na zajęcia, które organizowane są poza domem sprzyja nawiązywaniu przez dzieci relacji z rówieśnikami i tym samym procesowi socjalizacji.

Więcej o formie edukacji domowej na stronie: www.edukacjadomowa.pl

Dlaczego niektórzy rodzice kształcą swoje dzieci w formie nauczania domowego?

Rodzice decydujący się na edukację domową swoich dzieci często, jako argument, podają prymarną rolę bezpiecznego i odpowiedniego środowiska wychowania w całokształcie życia człowieka. Stwierdzają, że jeśli proces wychowania zostanie zakłócony poprzez nieodpowiednie środowisko szkolne, trudno będzie naprawić wyrządzone szkody emocjonalne u dziecka. Innym argumentem jest też kierunek ideowy szkół. Z uwagi na fakt, że nie w każdym mieście są placówki, których przesłanie ideowe zgadza się ze światopoglądem rodziców (np. szkoły chrześcijańskie), wybierają nauczanie domowe.

Czasem najważniejsza jest troska o indywidualny rozwój dziecka i możliwość rozwijania jego własnych uzdolnień i zainteresowań.

Edukacja domowa jako alternatywna forma kształcenia, jest obecnie wybierana przez rodziców, którzy chcą w pełni uczestniczyć w procesie nauczania i wychowania swoich dzieci.

Kształcić i wychowywać można dzieci na kilka sposobów. Pospolitym jest obecnie posyłanie ich do wybranych szkół - państwowych, prywatnych lub wspólnotowych - i na kolejnych poziomach: podstawowym, gimnazjalnym i średnim. Ten sposób możemy nazwać edukacją „szkolną”. Mało kto jednak wie, że zgodną z prawem alternatywą kształcenia jest dziś w rozwiniętych krajach świata, także w Polsce, edukacja „domowa” –  edukacja „bez-szkolna”.

Edukacja domowa to odmiana kształcenia, w której rodzice przejmują od czynników społecznych całkowitą za edukację odpowiedzialność, stając się w obrębie rodzinnego domu „nauczycielami” dla własnych dzieci. To klasyczne wyobrażenie jest oczywiście modyfikowane przez realia. I tak, w edukacji domowej biorą niekiedy udział osoby spoza małej rodziny, np. wynajęci nauczyciele, dokonuje się ona także i w innych przestrzeniach poza domem: w muzeach, ośrodkach kultury, siedzibach młodzieżowych organizacji, klubów sportowych, w miejscach kultu religijnego, itp.

Wbrew pozorom, właśnie dzięki takim bogatszym kontaktom z członkami własnej rodziny oraz wybranymi ludźmi spoza niej, w istotniejszym niż dla „szkolnych” dzieci stopniu zachodzi intensywna socjalizacja. Według badań, dzieci uczące się w domu są dobrze, konstruktywnie „uspołecznione”.  Są też dzięki indywidualnemu podejściu bardziej aktywne w swojej nauce, stając się w niej coraz bardziej autonomicznymi badaczami świata, czynnie w nim uczestniczącymi. Także i tu wyniki naukowych badań potwierdzają pozytywne efekty tej formy edukacji, niezależne od poziomu wykształcenia rodziców i dysponowania przez nich uprawnieniami nauczycielskimi, podobnie jak niezależne od stopnia zamożności rodziny. Kariery edukacyjne i życiowe „absolwentów” domowego kształcenia są zdecydowanie pozytywne.

Marek Budajczak